ಶ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮ ಬೈದರ್ಕಳ ಪಂಚಧೂಮಾವತಿ ಗರೋಡಿ, ತೋನ್ಸೆ.
ಉಡುಪಿಯಿಂದ ಕಲ್ಯಾಣಪುರ ಸಂತೆಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ನೇಜಾರಿಗೆ ಹೋಗುವ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿರುವ ಗರೋಡಿಯ ಸ್ವಾಗತ ಗೋಪುರದ ಮೂಲಕ ಸುಮಾರು 8.3 ಕಿ. ಮೀ. ಸಾಗಿ ನಿಡಂಬಳ್ಳಿ ತಲುಪಿ ತೋನ್ಸೆ ಗರೋಡಿಗೆ ಹೋಗಬಹುದು.
ಇದು ಪುರಾತನ ಆಯದ ಗರೋಡಿಯಾಗಿದ್ದು ಪೂರ್ವಾಭಿಮುಖವಾದ ಮುಖ್ಯ ದ್ವಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಷಡಾಧಾರ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯೂ ಇದೆ.
ಇಲ್ಲಿಯ ಸ್ಥಳ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ತಿಳಿದುಬಂದಂತೆ ಇಲ್ಲಿ ಗರೋಡಿಯಾಗುವ ಮೊದಲು ಇಲ್ಲಿಯವರು ಕುಕ್ಕುಡೆ ಗರೋಡಿಗೆ ಹೋಗತ್ತಿದ್ದರು. ಆವಾಗ ಒಂದು ಸಲ ಹೊನ್ನಪ್ಪ ಕುದುರುವಿನ ಬಿಲ್ಲವ ಬೀರ ಕೋಚ ಮನೆಯವರು ಕುಕ್ಕುಡೆ ಗರೋಡಿಗೆ ಪೂಜೆಗೆಂದು ಹೋಗುವಾಗ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮೂರಲ್ಲೇ ಗರೋಡಿ ಆಗಿದ್ದರೆ ಒಳ್ಳೆಯದಿತ್ತು ಎಂದು ಹಂಬಲಿಸಿದ್ದರು. ಆ ದಿನ ಕುಕ್ಕುಡೆ ಗರೋಡಿಯಲ್ಲಿ ಬೈದರ ದರ್ಶನದಲ್ಲಿ “ನಾವು ಬೀರ ಕೋಚ ಮನೆಗೆ ಬರುತ್ತೇವೆ” ಎಂದು ನುಡಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿಂದಲೇ ಹಾರಿಸಿದ ತೆಂಗಿನ ಕಾಯಿ ಬೀರ ಕೋಚ ಮನೆಯ ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿದ್ದ ನಾಗಬನದ ಬಳಿ ಬಂದು ಬೀಳುತ್ತದೆ. ನಾಗಬನಕ್ಕೆ ತೊದರೆಯಾಗಬಾರದೆಂದು ಮನೆಯ ಹಿರಿಯರು ಬೈದೇರುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡು ಪುನ: ಕಾಯಿ ಹಾರಿಸಿದಾಗ ಅದು ಕುದುರು ಬೈಲಿನ ಮದ್ಯದ ಕೊಳಕ್ಕೆ ಬೀಳುತ್ತದೆ. ಆ ನೀರಿನ ಕೊಳವನ್ನು ಮುಟ್ಟಿ ಅಲ್ಲಿ ಗರೋಡಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗುತ್ತದೆ.
ಗರೋಡಿಯ ಬ್ರಹ್ಮ ಗುಡಿಯ ಒಳಗೆ ಬ್ರಹ್ಮ ಗುಂಡದಲ್ಲಿ ನಾಗಬ್ರಹ್ಮರ ಬಂಗಾರದ ಮೂರ್ತಿ ಇದೆ. ಗುಂಡದ ಮೇಲಂತಸ್ತಿನಲ್ಲಿ ಗಾಳಿ ದೇವರಿಗೆ ಗಿಂಡೆ ಇಟ್ಟು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಗುಂಡದ ಎಡ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕೋಟಿಚೆನ್ನಯರ ಹಾಗೂ ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳ ಮರದ ಪಾಪೆಗಳಿವೆ. ಗುಂಡದ ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕುಜುಂಬ ಕಾಂಜವ ಹಾಗೂ ಒಬ್ಬ ಬಾಲಕನ ಮರದ ಪಾಪೆಗಳಿವೆ. ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿ ಒಕ್ಕು ಬಲ್ಲಾಳರ ಮಣೆ ಮಂಚವಿದೆ. ಬ್ರಹ್ಮ ಗುಡಿಯ ಹೊರಗೆ ಪಂಚಧೂಮಾವತಿಯ ಮುಖವಿಟ್ಟು ಪೂಜಿಸುವ ಮಣೆ ಮಂಚವಿದೆ. ಧೂಮಾವತಿ ಬಂಟ, ಮೈಸಂದಾಯ, ಜೋಗಿಪುರುಷ ಸಾನಿಧ್ಯವಿದೆ. ಮಾಯಂದಾಳ್ ಮತ್ತು ಮಗುವಿನ ಮರದ ಪಾಪೆ, ಮಣೆ ಮಂಚದಲ್ಲಿ ಪಂಚ ಶಕ್ತಿಗಳು ಹಾಗೂ ಗುರುಕಂಬವಿದೆ.
ಗರೋಡಿಯ ಅಂಗಣದಲ್ಲಿ ಬಾಗಿಲು ಬೊಬ್ಬರ್ಯ, ಆಯಕಲ್ಲು, ನಾಗಬನ ಹಾಗೂ ಅಶ್ವತ್ತ ಕಟ್ಟೆಗಳಿವೆ.
ಸುರೇಶ್ ಪೂಜಾರಿ
ಗರೋಡಿ ಮನೆ (ಬೀರ ಕೋಚ ಮನೆ)
ಹೊನ್ನಪ್ಪ ಕುದ್ರು ಗರೋಡಿ ಮನೆ (ಬೀರ ಕೋಚ ಮನೆ)ಯ ಸುರೇಶ್ ಪೂಜಾರಿ (53 ವರ್ಷ ಪ್ರಾಯ) ಇವರು ಗರೋಡಿಯ ಪೂ ಪೂಜನೆಯವರಾಗಿ 2007 ರಿಂದ ಸೇವೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇವರ ಮೊದಲು ಅಜ್ಜ ನಾಗಪ್ಪ ಪೂಜಾರಿಯವರು ಸುಮಾರು 45 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಈ ಸೇವೆ ಮಾಡಿದ್ದರು.
ಈ ಗರೋಡಿಯಲ್ಲಿ ಬೈದರ ದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳ ಪಾತ್ರಿಗಳಿಲ್ಲ. ಹಿಂದೆ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪ ಪೂಜಾರಿ, ಕೃಷ್ಣ ಪೂಜಾರಿ (ಕುಟ್ಟಿ ಪೂಜಾರಿ) ಇವರು ಇಲ್ಲಿ ದರ್ಶನದ ಸ್ಥಳ ಪಾತ್ರಿಗಳಾಗಿದ್ದರು.
ಗರೋಡಿಯಲ್ಲಿ ನಿತ್ಯ ಪೂಜೆ, ಆದಿತ್ಯವಾರ ಪೂಜೆ, ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆ, ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ಪೂಜೆ, (ಪೆರ್ಡೂರು) ಚೌತಿ ಪೂಜೆ, ಅಷ್ಟಮಿಯಂದು ಪೂಜೆ, ಮರುದಿನ ವಿಟ್ಲಪಿಂಡಿಯಂದು ಅನ್ನ ನೈವೇದ್ಯದ ಅಗೆಲು ಸೇವೆ, ಅದರ ಮರುದಿನ ಪಂಬದರಿಂದ ಕಟ್ಟುಕಟ್ಟಳೆಯ ಬೈದರ ನೇಮೋತ್ಸವ ಗರೋಡಿಯ ಒಳಗೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಸೋಣ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ಸಾಮೂಹಿಕ ಹೂವಿನ ಪೂಜೆ, ಹರಕೆಯ ಹೂವಿನ ಪೂಜೆಗಳು, ಕನ್ಯ ಸಂಕ್ರಮಣದಣದಂದು ಕದಿರು ಕಟ್ಟುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವಿದೆ. ಸುಬ್ರಮಣ್ಯ ಷಷ್ಠಿಯಂದು ಹೊಸ ಫಸಲಿನ ಅಕ್ಕಿಯ ಅನ್ನ ನೈವೇದ್ಯದ ಸೇವೆ, ಮರುದಿನ ಗರೋಡಿಯ ಅಂಗಣದಲ್ಲಿ ಪರವರಿಂದ ಬೈದರ ನೇಮ, ಮರುದಿನ ಮಾಯಂದಾಳ್ ಕೋಲ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಶಿವರಾತ್ರಿ ಹಬ್ಬದ ಅಮಾವಾಸ್ಯೆಯ ನಂತರದ 6ನೇ ದಿನ ಅನ್ನ ನೈವೆದ್ಯದ ಸೇವೆ, ಮರುದಿನ ಕುದುರೆ ಬಾಕ್ಯಾರಿನಲ್ಲಿ ಪರವರಿಂದ ಬೈದರ ನೇಮ, ಮರುದಿನ ಶುದ್ಧ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಶುದ್ಧದ ನಂತರ ಜುಮಾದಿ ಕೋಲ ನಡೆಯುತ್ತದೆ.
ಮೂಡುತೋನ್ಸೆ, ಪಡುತೋನ್ಸೆ, ಕೆಳಾರ್ಕಳಬೆಟ್ಟು, ಬಡಾನಿಡಿಯೂರು ಹಾಗೂ ಭಾಗಷ: ತೆಂಕನಿಡಿಯೂರು ಈ ಗರೋಡಿಯ ಕೂಡುಕಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿದ ಊರುಗಳು. ಊರ ಜನರು ಈ ಗರೋಡಿಯಲ್ಲಿ ನೀರು ಸ್ನಾನ, ಕಂಚಿಲ್ ಸೇವೆ, ಮದುವೆ ಮುಂತಾದ ಶುಭ ಕಾರ್ಯದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ತೆಗೆದಿಡುವ ಜೋಡು ಕಾಯಿ ಕಾಣಿಕೆ ಸೇವೆ ಮುಂತಾದ ಹರಕೆಯ ಸೇವೆಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಊರವರ ವರಡ ವಂತಿಗೆ, ಕಾಣಿಕೆಗಳಿಂದ ಗರೋಡಿಯ ಆಯವ್ಯಯಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಗರೋಡಿಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ 161 ಸೆಂಟ್ಸ ಜಾಗವಿದೆ. ಗರೋಡಿಯ ಆಡಳಿತಕ್ಕೆ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯು 31 ಸೆಂಟ್ಸ ಜಾಗವನ್ನು ಗರೋಡಿಗೆ ಖರೀದಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಗರೋಡಿಯು 1980ರಲ್ಲಿ ನವೀಕರಣಗೊಂಡು ಬ್ರಹ್ಮ ಕಲಶ ನಡೆದಿದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಮೊದಲು 1973 ಹಾಗೂ 1963ರಲ್ಲಿಯೂ ನವೀಕರಣಗೊಂಡಿದೆ. ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಗರೋಡಿಯನ್ನು ಶಿಲಾಮಯಗೊಳಿಸಿ ನವೀಕರಿಸುವ ಸುಮಾರು 4.5ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಈಗಿನ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯು ಹಮ್ಮಿಕೊಂಡಿದೆ.
ಬಾಬು ಪರವ ಮತ್ತು ಸಂಘಡಿಗರು ಗರೋಡಿಯ ನೃತ್ಯ ವಿಶಾರದರಾಗಿ, ಸಗರೋಡಿಗೆ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟು ಬಿಲ್ಲವ ಒಕ್ಕೂಟ ಇಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ.
ಗರೋಡಿಯ ವಿಳಾಸ:
ಶ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮ ಬೈದರ್ಕಳ ಪಂಚಧೂಮಾವತಿ ಗರೋಡಿ ತೋನ್ಸೆ,
ಮೂಡುತೋನ್ಸೆ ಗ್ರಾಮ,
ಅಂಚೆ ಕಲ್ಯಾಣಪುರ,
ಉಡುಪಿ ತಾಲೂಕು – ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ.
ಮೂಡುತೋನ್ಸೆ ಗ್ರಾಮ,
ಅಂಚೆ ಕಲ್ಯಾಣಪುರ,
ಉಡುಪಿ ತಾಲೂಕು – ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆ.
ಪೂ ಪೂಜನೆಯವರು:
ಸುರೇಶ್ ಪೂಜಾರಿ,
ಮೊಬೈಲ್: 944832296
ಮೊಬೈಲ್: 944832296
ಮಾಹಿತಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ದಿನಾಂಕ:
11-10-2022