Category: ಲೇಖನಗಳು

1/12 – ಕಪ್ಪೆಟ್ಟು ಗರೋಡಿ
2/12 – ಪಡುಬೆಳ್ಳೆ ಗರೋಡಿ
4/12 – ಗುಡೆಬೆಟ್ಟು ಗರೋಡಿ (ಹಾಲಬ್ಬ)
5/12 – ಚಾರ ಮೇಲ್ಬೆಟ್ಟು ಗರೋಡಿ (ಕಾಯಿದ ಪೂಜೆ)
6/12 – ಹೂಸಾಳ ಬಾರ್ಕೂರು ಗರೋಡಿ (ಹಾಲಬ್ಬ)
7/12 – ಉಗ್ಗೇಲ್ ಬೆಟ್ಟು ಗರೋಡಿ
8/12 – ಕಿನ್ನಿಮುಲ್ಕಿ ಗರೋಡಿ, ಬೋಳ ಗರೋಡಿ, ಬುಡ್ನಾರು ಗರೋಡಿ
9/12 – ಬೋಳ್ಜ ಗರೋಡಿ, ಹಂದಾಡಿ ಗರೋಡಿ (ಹಾಲಬ್ಬ)
10/12 – ಕೇಂಜ ಗರೋಡಿ, ಮೂಡನಿಡಂಬೂರು ಗರೋಡಿ
11/12 – ಮಾಣಿಬೆಟ್ಟು ಗರೋಡಿ
13/12 – ಅಡ್ವೆ ಗರೋಡಿ
14/12 – ಕುರ್ಕಾಲು ಗರೋಡಿ, ಮುಂಡ್ಕೂರು ಗರೋಡಿ
15/12 – ಮಾರ್ಪಳ್ಳಿ ಗರೋಡಿ, ಕಳತ್ತೂರು ಗರೋಡಿ
16/12 – ಹಂಡೇಲು ದೇವಸ ಗರೋಡಿ ಮಿಜಾರು
22/12 – ಕನ್ನಾಂಗಾರು ಗರೋಡಿ
28/12 – ಹೆಜಮಾಡಿ ಗರೋಡಿ
30/12 – ಎಲ್ಲೂರು ಗರೋಡಿ

ಕೋಟಿ ಚೆನ್ನಯೆರ್ ತುಳುನಾಡುದ ಅಮರ್ ಬೀರೆರ್. ಅಕುಲೆನ ಆರಾಧನೆ ಇಪ್ಪುನ 230 ಕ್ಲಾ ಎಚ್ಚ ಗರಡಿಲು ಉಲ್ಲ. ತುಳುನಾಡುದ್ ಬೈದ್ಯೆರ್ಲೆನ್ ಆರಾಧನೆ ಮಲ್ಪುನ ಸಾರ ಸಾರ ಜನೊಕುಲು ಉಲ್ಲೆರ್. ಗರಡಿಲೆಡ್ ನಡಪುನ ಕಾಲ ಕಾಲೊದ ಪೂಜೆ, ನೇಮನೇರಿಕ್ಕ್ ಪೋದು ಆರಾಧನೆ ಮಲ್ತೊoದು ಬರ್ಪಿನವು ದುಂಬುಡಿಂಚಿ ನಡತೊಂದು ಬಯಿದಿನವು. ಎಚ್ಚಿನ ಗರಡಿಡ್ ಕೋಟಿ ಚೆನ್ನಯೆರ್ನ ಮರತ, ಲೋಹದ ಪಾಪೆದ ರೂಪೊಡ್ ಆರಾಧನೆ ನಡಪುಂಡು. ಜನಸಾಮಾನ್ಯೆರ್ ಗರಡಿ ಅತ್ತಾವಂದೆ ಬೇತೆ ಕಡೆಟ್ ಪೂಜೆ ಆರಾಧನೆ ಮಲ್ಪರೆ ಪೊಡ್ಯೊಂದಿತ್ತೆರ್. ಅಕುಲೆನ್ ಆರಾಧನೆ ಮಲ್ಪರೆ ಗರಡಿಗೇ ಬರೊಡಾಯಿನ ಅಗತ್ಯ ಇತ್ತುಂಡು.

ಕೋಟಿ ಚೆನ್ನಯೆರ್ ಎಂಚ ಇತ್ತೆರ್ ಎನ್ನುನಗ ಕೋಟಿ ಚೆನ್ನಯೆರ್ನ ತೈಲ ಕಲಾಕೃತಿ ಎದುರು ಬರ್ಪುಂಡು. ಈ ಕೋಟಿ ಚೆನ್ನಯೆರ್ನ ಭಾವಚಿತ್ರ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾದ್ ಸ್ವೀಕಾರ ಆವೊಡ್ದುಂಬುನಮನ ನಮನ ಇಲ್ಲಡ್ ಆರಾಧ್ಯ ದೇವ ದೇವತೆಲೆನ ಪಟನು ದೀದ್ ಪೂಜೆ ಮಲ್ಪುನ ರೀತಿಡೇ, ಕೋಟಿ ಚೆನ್ನಯೆರ್ನ ಪೂಜೆ ಮಲ್ಪುನಕ್ಕ ಆವೊಡುಂದು ಕನ ಕಟ್ಟಿನಾರ್ ಬೈದರ್ಲೆನ ಆರಾಧಕೆರಾಯಿನ ಕಕ್ಕುಂಜೆ ದಿ| ಮುದ್ದು ಪೂಜಾರ್ಲು. ಇಂಚ, ಆರ್ 35 ವರ್ಸೊದ ಪಿರಪ ತುಳುವೆರ್ನ ಮನಸ್ಸುಡ್ ಸದಾಕಾಲ ಚೈತನ್ಯ ಕೊರ್ಪಿನ ಅಭಯ ಹಸ್ತ ನೀಡುನ, ತನ್ನ ಮನ್ನಸ್ಸುಡ್ ಮೂಡುದು ಬರೊಂದಿತ್ತಿನ ಕೋಟಿ ಚೆನ್ನಯೆರ್ನ ಬಿಂಬೊನು ಭಾವಚಿತ್ರ ರೂಪೊಡ್ ಕೊರಿಯೆರೆ, ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಗರೋಡಿಗ್ ಕಲಾವಿದೆರ್ನೊಟ್ಟು ಪೋದು ಅಯಿತ ಲಚ್ಚನೊನು ತೆರಿಯೊಂಡೆರ್. ಗೊತ್ತಿತ್ತಿನ ಹಿರಿಯೆರಡ, ತೆರಿದಿನಕ್ಲೆಡ ಚರ್ಚೆ ಮಲ್ತೆರ್. ಕೋಟಿ ಚೆನ್ನಯೆರ್ ಎಂಚ ಇತ್ತೆರುಂದು ತೂತಿನಕುಲು ಇಜ್ಜೆರ್ಡಲಾ ಅಕುಲೆನ್ ತೈಲ ಕಲಾಕೃತಿಡ್ ಉಂಡು ಮಲ್ತುಕೊರಿನಾರ್ ಪುದರ್ ಪೋಯಿ ಕಲಾವಿದೆರ್ ಶ್ರೀ ಪಿ. ಎನ್. ಆಚಾರ್ಯೆರ್. ನೆಟ್ ಅಭಯ ಹಸ್ತ, ಬೀರೇರ್ನಾ ಬಲಕಾರ್ ದುಂಬು, ಇಂಚಾ ಪ್ರತಿಮಾ ಲಚ್ಚನಲೆನ್ ಬ್ರಮ್ಮೆರ್ನ ಕಲ್ಪನೆನ್ಲಾ ಕೊರ್ತೆರ್.

ಕೋಟಿ ಚೆನ್ನಯೆರೆ ಪಾರ್ದನೊಡು ಅಗುಲು ಪಾಡುನ ದುತೈತ್ತದ ವಿವರೊ ಇಂಚ ಬರ್ಪುಂಡು…..
“ತರೆಕ್ ಚಪ್ಪರಕೊಂಬು
ಸೊಂಟೊಗು ಒಡ್ಡಿ ನೇವಲ, ಚಲ್ಲನಗೆಜ್ಜೆ
ಕಾರ್ಗ್ ಕಡವ್, ಕೈಕ್ ಬಂಗಾರ್ದ ಬಲೆ
ಕೆಬಿಕ್ ನೇವಲದ ಗುಂಡಲ
ಕೆಕ್ಕಿಲ್ಗ್ ಪಿಲಿಯುಗುರು ಸರಪೊಲಿ
ಬಲಕೈಟ್ ಆಜಚ್ಚಿ ಆಲವುಡ್ ಮೂಜಚ್ಚಿ ಬೊಲ್ಲಿಡ್
ಮಲ್ತಿನ ರಾಮ ಕೆಂಗುಡೆ ಪನ್ಪಿನ ಆಯುದ
ಪಾಂಡವರೆ ಅಂಗಿ, ನಾನಾಯೆರೆ ಪಚ್ಚಡ”

ಆದಿ ಉಡುಪಿ ಶ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮ ಬೈದರ್ಕಳ ಸಾಂಸ್ಕ್ರತಿಕ ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರ, ಬೈದಶ್ರೀ, ಉಡುಪಿ ಉಂದುವೇ ಕಲಾಕೃತಿನ್ ೧೯೯೫ಡ್ ಪಾಡ್ದನ ಆಧಾರಿತವಾದ್, ಕುಡೊರಾ ಅವ್ವೆ ಕಲಾವಿದೆರಾಯಿನ ಪಿ ಎನ್ ಆಚಾರ್ಯೆರ್ನ ಕೈಟೆ ಕೆಲವೊಂಜಿ ಪರಿಪೂರ್ಣವಾಯಿನ ಬದಲಾವಣೆಡ್ ಲೋಕೊಗ್ ಅರ್ಪಣೆ ಮಲ್ದೆರ್. ಉಂದುವೇ ಕೋಟಿ ಚೆನ್ನಯೆರ್ನ ಕಲಾಕೃತಿನ್ ಜನಮಂದೆಲ್ ಇನಿಕ್ಕಾವನೊಗ ಸಾರ್ವರ್ತಿಕವಾದ್ ಸಿಕಾರ ಮಲ್ದೆರ್. ಇತ್ತೇ ಈ ಕಲಾಕೃತಿ ಊರು ಪರವೂರುಡು ಭಕ್ತೆರ್ನ ಮನಸ್ಸುಡ್, ಇಲ್ಲ್ ಇಲ್ಲಾಡ್ ಆರಾಧನೆ ಪಡೆಯೊಂದುಂಡು. ನೇಮೊದ ಲೆಪ್ಪುದ ಓಲೆಡ್, ಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಬ್ಯಾನರುಡು, ಅಂತರ್ಜಾಲ ಮಾದ್ಯಮೊಡು ಪ್ರಸಿದ್ಧಿನ್ ಪಡೆಯೊಂದುಂಡು. ಕಾರ್ಲದ ಥೀಮ್ ಪಾರ್ಕುಡು ಇಪ್ಪುನ ಕಲ್ಲುದ ಮೂರ್ತಿಗ್ಲಾ ಉಂದುವೇ ಕಲಾಕೃತಿ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಆದುಂಡು.

ಬರವು: ಮಹೇಶ್ ಬೋಳೂರ್
ಖಜಾಂಚಿ, ಶ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮ ಬೈದರ್ಕಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರ, ಆದಿ ಉಡುಪಿ

ಪಟ ಬೊಕ್ಕ ಬರವು: ಮಹೇಶ್ ಬೋಳೂರು

ತುಲುವೆರೆನ ನಂಬೊಲಿಗೆ, ಆಚರಣೆಲು, ಬೇತೆ ಕೋಡಿಡ್ದು ಮುಲ್ಪ ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದುಂಡು. ತುಲುವೆರ್ ತನ್ಕುಲೆನ ಇಲ್ಲೊಡ್ ಬೊಕ್ಕ ಬೆರ್ಮೆರ್ ಬೈದ್ಯೆರ್ಲೆನ ಗರೋಡಿಲೆಡ್ ಕರ್ಂಬು ಗೂರುದು, ಪೆರಾಡಿಗೆ ಬಲಸುದ್ ಅಟ್ಟೆಮಿ ಆಚರಣೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಅಟ್ಟೆಮಿದ ಕ್ರಮ ಅನುಷ್ಟಾನೊಲು ಪೂರಾ ಗರಡಿಡ್ ಇಜ್ಜಿ. ಕೆಲವೊಂಜಿ ಗರಡಿಲೆಡ್ ಬೇತೆ ರೀತಿದ ಕಟ್ಟ್ ಲು ಇತ್ತ್ಂಡಲಾ ಅಟ್ಟೆಮಿದ ಆಚರೆನದ ಮೂಲ ಆಸಯ ಒಂಜೇ. ಮುಲ್ಪ ಬೋಳೂರು ಮರ್ಣೆ ಗರಡಿಡ್ ನಡಪುನ ಅಟ್ಟೆಮಿದ ಆಚರಣೆದ ಬಗ್ಗೆ ಒಂಜಿ ಪೊಲಬು.

ಅಟ್ಟೆಮಿ ಪೂಜೆಗ್ ಅಗತ್ಯವಾಯಿನ “ಕೊಲ್ಲಪೂ” ಗಾದ್ ಅಟ್ಟೆಮಿ ಬರ್ಪಿನ ಒಂಜಿ ವಾರದ ದುಂಬೇ ಉರ್ದು (ಚವುತಿಗಾಂಡ ಕುಡು) ಮಂಜೊಲುದೊಟ್ಟು ಬಿರಾದ್ ಒಂಜಿ ದಿನ ಅವೆನ್ ನೆನೆತ್ ದೀಪೆರ್. ಮನದಾನಿ ನೀರ್ ಉಂತಂದಿನ ಎಪ್ಪರದ ಜಾಗೆಡ್ ಮಣ್ಣು ಹದ ಮಲ್ತುದು ಅಯಿಟ್ ಬಿತ್ತು ಪಾಡುವೆರ್. ಬೊಕ್ಕ ಅಯಿತ ಮಿತ್ತು ಅಗೆಲ ಬಾಯಿದ ಮಣ್ಣುದ ಮಂಡೆ ಅತ್ತ್ಂಡ ಮಲ್ಲ ಬಾನಿನ್ ಕಂಕಣೆ ಪಾಡುದು ಉಲಾಯಿ ಗಾಲಿ ಪೊವಂದಿಲೆಕ್ಕ ಅರುಕ್ಕು ಮಣ್ಣು ಮೆತ್ತಾದ್ ಸುತ್ತ ಬಂದ್ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ನೆಕ್ಕ್ ಪೂ ಬಿತ್ತು ಪಾಡುನಿ ಪನ್ಪೆರ್. ಇಂಚ ಗಾಲಿ ಆಡಂದಿನ ಮಂಡೆದ ಉಲಾಯಿ ಕೊಡಿ ಬತ್ತಿಬೊಕ್ಕ ಆ ಪೂಕು “ಕೊಲ್ಲಪೂ” ಪನ್ಪೆರ್. ಅಟ್ಟೆಮಿದಾನಿ ಮಂಡೆನ್ ಲಕ್ಕಾದ್ ಕೊಡಿ ಬೊಯಿದಿನ ಪೂ ಬಿತ್ತುನು ಜಾಗ್ರತೆಡ್ ತುಂಡಾವಂದಿಲೆಕ್ಕ ದೆತ್ತುದು ಬಾರೆದ ಬಲ್ಲುಡು ಕಟ್ಟ್ ಕಟ್ಟುವೆರ್. ಗರಡಿದ ಇಲ್ಲಡ್ ಅಟ್ಟೆಮಿದ ಪ್ರಸಾದಗಾದ್ ಪೊದ್ದೊಲು, ಮೂಡೆ ಪೇರ್ ಅಟ್ಟನೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್.

ಅಟ್ಟೆಮಿದಾನಿ ಗರಡಿದ ಬಾಕಿಲ್ ಜತ್ತುದು ಮಾತಾ ಸುದ್ದ ಮಲ್ತುದು ಬಯ್ಯದ ಅಟ್ಟೆಮಿ ಪೂಜೆಗ್ ಅಟ್ಟನೆ ಮಲ್ತುದು ದೀಪೆರ್. ಪೂ ಪೂಜನೆದಾರ್ ಒಂಜಿ ಪೊರ್ತುದ ಫಲಾರೊಡು ಕುಲ್ಲುದು ಪಾಸ ಪತ್ತುವೆರ್. ಬಯ್ಯ ಪೊರ್ತು ಗರಡಿಡ್ ಅರಿ ಕಡೆದ್ ದೋಸೆ, ಉಂಡುಲುಗ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ನೆಕ್ಕ್ ಉಪ್ಪು ಪಾಡಂದೆ ಚಪ್ಪೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಆತ್ ಪೊರ್ತು ಗರಡಿ ಪೂಜಾರ್ಲು ಬೆರ್ಮೆರೆ ಮೂರ್ತಿ, ಕೂಚಿಲೆನ್ ದೆಕುದು ಗುಂಡದ ಪಿದಾಯಿ ಮುಕ್ಕಾಲಿಗೆಡ್ ದೀದ್ ಬೆರ್ಮೆರೆಗ್ ಪೂತ ಅಯಿತ ಆಪುಂಡು. ಒಂಜಿ ಸುತ್ತುದ ದೀಪ ತೊಜಾದ್ ಬೆರೆಮೆರೆನ್ ಒಕ್ಕೆಲ್ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಅಯಿಟುಡ್ದು ಬೊಕ್ಕ ಬೆರ್ಮೆರೆ ಮೂರ್ತಿನ್ ಉಲಾಯಿ ಗುಂಡೊಡು ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಅಂಗನೊಡು ಜೋಕುಲು ಸಿಮೆಟ್ ಮಲ್ದಿನ ಪೆಟ್ಲಗ್ ಕಮ್ಟೆಕಾಯಿ ಪಾಡುದು ಪೇಟ್ಲ ಬುಡ್ಪಿನ ಗವುಜಿಡ್ ಇಪ್ಪುವೆರ್.

ತಿಂಗೊಲು ಮೂಡುನ ಮುಟ್ಟ ಕಾತುದು ಗ್ರಾಮ ಕೂಡಾದ್ ಪತ್ತೆರ್ ಇತ್ತುದು ಗರಡಿ ಪೂಜಾರ್ಲು ಬೆರ್ಮೆರೆ ಗುಂಡೊದ ಎದ್ರು ಮಂಡಲ ಬೆರೆಪೆರ್. ಮಂಡಲೊದ ಮಿತ್ತ್ ಮುಕ್ಕಲ್ಗೆ ದೀದ್ ಅಯಿತ ಮಿತ್ತ್ ದಲ್ಯ ಪಾಡುವೆರ್. ಅಯಿತ ನಡ್ಡೆಡ್ ಒಂಜಿ ಕೊಡಿ ಬಾರೆದ ಇರೆನ್ ಬಡಕಾಯ್ ಗ್ ತಿರ್ಗಾದ್ ದೀಪೆರ್. ಕೊಡಿ ಇರೆತ ಮಿತ್ತ್ ಬೊಲಂತೆ ಅರಿ ಪಾಡುದು ಅವೆತ್ತ ಮಿತ್ತು ಮುಗಡೆ ಇತ್ತಿನ ತಾರಾಯಿ ದೀವೊಡು, ಅವೆತ್ತ ಅಂಚಿ ಇಂಚಿ ಒಂಜಿ ಇರೆ ಗಂಧ, ಕುಡೊಂಜಿ ಮೆಯಿಟ್ಟ್ ಬಚ್ಚಿರೆ ಬಜ್ಜೆಯಿ ದೀಪೆರ್.

ಕರುಂಬುನು ಪೊರ್ಲು ಪಿರೆಸುದು ರಡ್ಡ್ ರಡ್ಡ್ ಗೇನುದಾತ್ ತುಂಡು ಮಲ್ತುದು, ಕುಡ ಅಡ್ಡ ಸಿಗ್ತೆ ಆವೊಡು. ಅವೆನ್ ಕೊಡಿ ಇರೆಕ್ ಸಮನಾದ್ ಚವುಕ ಆಯೊಡು ದೀದ್, ತಿತ್ತುರ್ಡ್ದು ಅಗೆಲೊಡ್ ಸುರುಮಲ್ತ್ ಒಂಜೊಂಜೆ ಕರ್ಬುದ ತುಂಡುಲೆನ್ ಒಂಜಾತ್ ಎಪ್ಪರೊಗು ಅಟ್ಟಣಿಗೆದ ಆಯೊಡು ಗೂರುವೆರ್. ಬೊಕ್ಕ ಅಯಿತ ಮಿತ್ತ್ ತಾರಾಯಿ, ಪರ್ಂದು ದೀದ್ ಅಯಿಕ್ ಕೊಲ್ಲಪೂ, ಪಿಂಗಾರ, ಬೇತೆ ಪೂಕುಲೆಡ್ ಐತ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಮುಕ್ಕಾಲೆದ ನಾಲ್ ಮುಲ್ಲೆಗ್ ಅರಿತ ಬಂದೊಡ್ ಮಲ್ದಿನ ತಿಪಿಲೊಡ್ ತುಡರ್ ಪೊತಾದ್, ರಡ್ಡ್ ಇರೆ ಗಂಧ, ಪರ್ಂದು, ಕೊಲ್ಲಪೂತ ಕಟ್ಟುನು ಆಪೆಲ್ ಈಪೆಲ್ ದೀಪೆರ್. ಮುಕ್ಕಾಲೆದ ಎದ್ರು ತಿತ್ತ್ ಡ್ ರಡ್ದ್ ಕೊಡಿ ಇರೆಟ್ಟ್ ಪೊದ್ದೊಲು, ದೋಸೆ, ಉಂಡುಲುಗ, ಬೆಲ್ಲದ ತುಂಡು,ಕೊಲ್ಲಪೂ ದೀವೊಡು. ಅಯಿತ ಬದಿಟ್ಟ್ ಪುಡಾಯಿಡ್ ಮೂಡೆ ಬೊಕ್ಕ ಬಾಜನೊಡ್ ಪೇರ್ ದೀಪೆರ್. ಬಲಬಾಗೊಡು ಒಂಜಿ ಸಾನಾದಿಗೆಡ್ ತುಡರ್ ಪೊತ್ತಾದ್ ಒಂಜಿ ಬೊಂಡ ಕುಡತ್ ದ್ ದೀಪೆರ್. (ಗರಡಿಡ್ ವರ್ಸೊಗು ರಡ್ಡೆ ಸಲ ಬೊಂಡ ಗಲಸುವೆರ್, ಒಂಜಿ ಚವುತಿ ಪೂಜೆಗಾಂಡ ಬೊಕ್ಕೊರ ಅಷ್ಟೆಮಿಗ್ ಮಾತ್ರ)
ಈತ್ ಪೂರಾ ಅಲಂಕಾರೊದ ಅಟ್ಟನೆ ಆಯಿಬೊಕ್ಕ ದೇವಸ್ಥಾನೊದ ಕದೋನಿದ ಸವುದ ಕೇಂಡಿಸಾತ್ ಆ ಕಂರ್ಬುದ ಅಟ್ಟೊಲಿಗೆಡೇ ದೇವೆರೆನ್ ತೂವೊಂದು ಬೊಲ್ಪುದ ಆರತಿ ಆಪುಂಡು. ರಡ್ದನೇ ಸುತ್ತುದ ಪೂಜೆ ಆಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಮಿತ್ತುದ ತಾರಾಯಿ ದೆತ್ತುದು ದರ್ತುದು ಕುಡ ಅವೆನ್ ಅವೆತ್ತ ಮಿತ್ತ್ ದೀದ್ ಪೂಟು ಐತ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಈತಾವನಗ ಸುರುಟೆ ಮಲ್ತುದು ದೀತಿನ ಪೊದ್ದೊಲ್ದ ಗಜ್ಜೆಯಿ, ದೋಸೆ ಬೆರ್ಮೆರೆಗ್ , ಬೈದ್ಯೆರ್ಲೆಗ್ ಬೊಕ್ಕ ಬೇತೆ ದೈವೊಲೆ ಎದ್ರು ಬಾರೆದ ಕೊಡಿ ಇಡೆಟ್ಟ್ ದೀದುಪ್ಪುವೆರ್.

ಮಹಾಮಂಗಳಾರತಿ ಆಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಗರೋಡಿ ಪೂಜಾರಿ ಗ್ರಾಮೊನು, ಚಾಕ್ರಿದ ಸಂಸಾರೊನು ಕೂಡಾವೊಂದು ಬೆರ್ಮೆರೆ ಎದುರುಡು ಮಲ್ತಿನ ಕಜ್ಜೊಡು ತಪ್ಪು ಒಪ್ಪುಲೆನ್ ಮನ್ನಿಸಾರೆ ಬಿನ್ನಯ ಮಲ್ತೊಂದು, ಮಾತೆರೆಗ್ಲಾ ಎಡ್ಡೆಪ್ಪುನು ಬಯಕೊಂದು ಪ್ರಾರ್ತನೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಅಯಿಟುಡ್ದು ಬೊಕ್ಕ ಊರುದಕುಲೆಗ್, ಸೇರ್ದಿ ಭಕ್ತೆರೆಗ್ ಪ್ರಸಾದ ಪಟ್ಟುವೆರ್. ಪೇರ್ ಅಡ್ಡೆ, ಪೊದ್ದೊಲು, ಅಡ್ಡೆ ಬೊಕ್ಕ ಒಂಜೊಂಜಿ ಕೋಲು ಕರುಂಬು ಬತ್ತಿನಕುಲೆಗ್ ವಿತರಣೆ ಆಪುಂಡು. ಈತ್ ಪೂರಾ ಆಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಗರಡಿ ಪಸಂತ್ರೊನು ಸುದ್ದ ಮಲ್ಪುವೆರ್.

ಬರವು: ಮಹೇಶ್ ಬೋಳೂರ್
ಖಜಾಂಚಿ, ಶ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮ ಬೈದರ್ಕಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರ, ಆದಿ ಉಡುಪಿ

ಪಟ ಬೊಕ್ಕ ಬರವು: ಮಹೇಶ್ ಬೋಳೂರು

ತುಲುವೆರೆಡ್ದು ಇತ್ತಿನ ಆನೆ ಮೊನೆದ ಬಾಮಕುಮಾರನ ಕಲ್ಪನೆ, ನಂಬೊಲಿಗೆ, ಆಚರಣೆಲು, ಬೇತೆ ಕೋಡಿಡ್ದು ಮುಲ್ಪ ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾದುಂಡು. ತುಲುವೆರ್ ತನ್ಕುಲೆನ ಇಲ್ಲೊಡ್ ಬೊಕ್ಕ ಬೆರ್ಮೆರ್ ಬೈದ್ಯೆರ್ಲೆನ ಗರೋಡಿಲೆಡ್ ಕರ್ಂಬು ಗೂರುದು, ಕಲಸ ದೀದ್ ಚವುತಿನ್ ಆಚರಣೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಇನಕೆ ದೀಪಿನ ಚವುತಿದ ಕ್ರಮ ಅನುಷ್ಟಾನೊಲು ಕೆಲವೊಂಜಿ ಗರಡಿಲೆಡ್ ಬೇತೆ ರೀತಿದ ಕಟ್ಟ್ ಲು ಇತ್ತ್ಂಡಲಾ ಚವುತಿ ಆಚರೆನದ ಮೂಲ ಆಸಯ ಒಂಜೇ ಆದುಂಡು. ಮುಲ್ಪ ಬೋಳೂರು ಮರ್ಣೆ ಗರಡಿಡ್ ನಡಪುನ ಆವುತಿನ ಆಚರಣೆದ ಬಗ್ಗೆ ಒಂಜಿ ಪೊಲಬು.

ಚವುತಿ ಪೂಜೆಗ್ ಅಗತ್ಯವಾಯಿನ “ಕೊಲ್ಲಪೂ” ಗಾದ್ ಚವುತಿ ಬರ್ಪಿನ ಒಂಜಿ ವಾರದ ದುಂಬೇ ಕುಡುನು (ಅಷ್ಟೆಮಿಗಾಂಡ ಉರ್ದು) ಮಂಜೊಲುದೊಟ್ಟು ಬಿರಾದ್ ಒಂಜಿ ದಿನ ಅವೆನ್ ನೆನೆತ್ ದೀಪೆರ್. ಮನದಾನಿ ನೀರ್ ಉಂತಂದಿನ ಎಪ್ಪರದ ಜಾಗೆಡ್ ಕಲ ಮಲ್ತುದು ಅಯಿಟ್ ಬಿತ್ತು ಪಾಡುವೆರ್. ಬೊಕ್ಕ ಅಯಿತ ಮಿತ್ತು ಅಗೆಲ ಬಾಯಿದ ಮಂಡೆ ಅತ್ತ್ಂಡ ಮಲ್ಲ ಬಾನಿನ್ ಕಂಕಣೆ ಪಾಡುದು ಉಲಾಯಿ ಗಾಲಿ ಪೊವಂದಿಲೆಕ್ಕ ಅರುಕ್ಕು ಮಣ್ಣು ಮೆತ್ತಾದ್ ಸುತ್ತ ಬಂದ್ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ನೆಕ್ಕ್ ಪೂ ಬಿತ್ತು ಪಾಡುನಿ ಪನ್ಪೆರ್. ಇಂಚ ಗಾಲಿ ಆಡಂದಿನ ಮಂಡೆದ ಉಲಾಯಿ ಕೊಡಿ ಬತ್ತಿಬೊಕ್ಕ ಆ ಪೂಕು “ಕೊಲ್ಲಪೂ” ಪನ್ಪೆರ್. ಚವುತಿದಾನಿ ಪುಲ್ಲರೆ ಮಂಡೆನ್ ಲಕ್ಕಾದ್ ಕೊಡಿ ಬೊಯಿದಿನ ಪೂ ಬಿತ್ತುನು ಜಾಗ್ರತೆಡ್ ತುಂಡಾವಂದಿಲೆಕ್ಕ ದೆತ್ತುದು ಬಾರೆದ ಬಲ್ಲುಡು ಕಟ್ಟ್ ಕಟ್ಟುವೆರ್. ಗರಡಿದ ಇಲ್ಲಡ್ ಚವುತಿದ ಪ್ರಸಾದಗಾದ್ ರಡ್ಡ್ ಮೂಜಿ ದಿನೊಡ್ಡುಂಬು ಬಾರ್ ಪೊದ್ಪುದು ಪೊದ್ದೊಲು ಮಲ್ಪರೆ ಅಟ್ಟನೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಇತ್ತೆ ಆಂಡ ಬೇತೆ ಸಾಮಾನುದೊಟ್ಟು ಪೊದ್ದೊಲುಲಾ ಅಂಗಡಿಡ್ ಸಿಕ್ಕುಂಡು.

ಚವುತಿನ ದುಂಬುನಾನಿ ಇರ್ಲು ಗರಡಿದ ಬಾಕಿಲ್ ಜತ್ತುದು ಮಾತಾ ಸುದ್ದ ಮಲ್ದುದು ಮನದಾನಿದ ಚವುತಿ ಪೂಜೆಗ್ ಅಟ್ಟನೆ ಮಲ್ತುದು ದೀಪೆರ್. ಕಾಂಡೆ ಬೇಗ ಲಕುದು ಸುದ್ದ ಆದ್ ಅರಿ ಕಡೆದ್ ನೀರ್ ದೋಸೆ, ಉಂಡುಲುಗ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ನೆಕ್ಕ್ ಉಪ್ಪು ಪಾಡಂದೆ ಚಪ್ಪೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಆತ್ ಪೊರ್ತು ಗರಡಿ ಪೂಜಾರ್ಲು ಬೆರ್ಮೆರೆ ಮೂರ್ತಿ, ಕೂಚಿಲೆನ್ ದೆಕುದು ಗುಂಡದ ಪಿದಾಯಿ ಮುಕ್ಕಾಲಿಗೆಡ್ ದೀದ್ ಬೆರ್ಮೆರೆಗ್ ಪೂತ ಅಯಿತ ಆಪುಂಡು. ಬೆರ್ಮೆರೆಗ್ ಬೊಕ್ಕ ಬೇತೆ ಶಕ್ತಿಲೆಗ್ ಒಂಜಿ ಸುತ್ತುದ ದೀಪ ತೊಜಾದ್ ಪೂಜ ಆಪುಂಡು. ಅಯಿಟುಡ್ದು ಬೊಕ್ಕ ಬೆರ್ಮೆರೆ ಮೂರ್ತಿನ್ ಉಲಾಯಿ ಗುಂಡೊಡು ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಅವೆಡ್ ಬೊಕ್ಕ ಗ್ರಾಮ ಕೂಡಾದ್ ಪತ್ತೆರ್ ಇತ್ತುದು ಗರಡಿ ಪೂಜಾರ್ಲು ಬೆರ್ಮೆರೆ ಗುಂಡೊದ ಎದ್ರು ಮಂಡಲ ಬೆರೆಪೆರ್. ಮಂಡಲೊದ ಮಿತ್ತ್ ಮುಕ್ಕಲ್ಗೆ ದೀದ್ ಅಯಿತ ಮಿತ್ತ್ ದಲ್ಯ ಪಾಡುವೆರ್. ಅಯಿತ ನಡ್ಡೆಡ್ ಒಂಜಿ ಕೊಡಿ ಬಾರೆದ ಇರೆನ್ ಬಡಕಾಯ್ ಗ್ ತಿರ್ಗಾದ್ ದೀಪೆರ್. ಕೊಡಿ ಇರೆತ ಮಿತ್ತ್ ಬೊಲಂತೆ ಅರಿ ಪಾಡುದು ಅವೆತ್ತ ಮಿತ್ತು ಮುಗಡೆ ಇತ್ತಿನ ತಾರಾಯಿ ದೀವೊಡು, ಅವೆತ್ತ ಅಂಚಿ ಇಂಚಿ ಒಂಜಿ ಇರೆ ಗಂಧ, ಕುಡೊಂಜಿ ಮೆಯಿಟ್ಟ್ ಬಚ್ಚಿರೆ ಬಜ್ಜೆಯಿ ದೀಪೆರ್.

ಕರುಂಬುನು ಪೊರ್ಲು ಪಿರೆಸುದು ರಡ್ಡ್ ರಡ್ಡ್ ಗೇನುದಾತ್ ತುಂಡು ಮಲ್ತುದು, ಕುಡ ಅಡ್ಡ ಸಿಗ್ತೆ ಆವೊಡು. ಅವೆನ್ ಕೊಡಿ ಇರೆಕ್ ಸಮನಾದ್ ಚವುಕ ಆಯೊಡು ದೀದ್, ತಿತ್ತುರ್ಡ್ದು ಅಗೆಲೊಡ್ ಸುರುಮಲ್ತ್ ಒಂಜೊಂಜೆ ಕರ್ಬುದ ತುಂಡುಲೆನ್ ಒಂಜಾತ್ ಎಪ್ಪರೊಗು ಅಟ್ಟಣಿಗೆದ ಆಯೊಡು ಗೂರುವೆರ್. ಬೊಕ್ಕ ಅಯಿತ ಮಿತ್ತ್ ತಾರಾಯಿ ದೀದ್ ಅಯಿಕ್ ಕೊಲ್ಲಪೂ, ಪಿಂಗಾರ, ಬೇತೆ ಪೂಕುಲೆಡ್ ಐತ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಮುಕ್ಕಾಲೆದ ನಾಲ್ ಮುಲ್ಲೆಗ್ ಅರಿತ ಬಂದೊಡ್ ಮಲ್ದಿನ ತಿಪಿಲೊಡ್ ತುಡರ್ ಪೊತಾದ್, ರಡ್ಡ್ ಇರೆ ಗಂಧ, ಪರ್ಂದು, ಕೊಲ್ಲಪೂತ ಕಟ್ಟುನು ಆಪೆಲ್ ಈಪೆಲ್ ದೀಪೆರ್. ಇನಕೆ ದೀತಿನ ಎದ್ರು ತಿತ್ತ್ ಡ್ ರಡ್ದ್ ಕೊಡಿ ಇರೆಟ್ಟ್ ಪೊದ್ದೊಲು, ನೀರ್ದೊಸೆ, ಉಂಡುಲುಗ, ಬೆಲ್ಲದ ತುಂಡು, ಒಂಜಿ ಕೋಲು ಕರ್ಂಬು ಬೊಕ್ಕ ಕೊಲ್ಲಪೂ ದೀವೊಡು. ಬಲಬಾಗೊಡು ಒಂಜಿ ಸಾನಾದಿಗೆಡ್ ತುಡರ್ ಪೊತ್ತಾದ್ ಒಂಜಿ ಬೊಂಡ ಕುಡತ್ ದ್ ದೀಪೆರ್. (ಗರಡಿಡ್ ವರ್ಸೊಗು ರಡ್ಡೆ ಸಲ ಬೊಂಡ ಗಲಸುವೆರ್, ಒಂಜಿ ಚವುತಿ ಪೂಜೆಗಾಂಡ ಬೊಕ್ಕೊರ ಅಷ್ಟೆಮಿಗ್ ಮಾತ್ರ) ಗರಡಿಡ್ ನಡಪುನ ಚವುತಿದ ಇಡೀ ಆರಾಧನೆಡ್ ಈ ಕಂರ್ಬುದ ಅಟ್ಟೊಳಿಗೆನೇ ಮುಕ್ಯ ಆದುಂಡು.

ಈತ್ ಪೂರಾ ಅಲಂಕಾರೊದ ಅಟ್ಟನೆ ಆಯಿಬೊಕ್ಕ ಆ ಕಂರ್ಬುದ ಅಟ್ಟೊಲಿಗೆಡೇ ದೇವೆರೆನ್ ತೂವೊಂದು ಬೊಲ್ಪುದ ಆರತಿ ಆಪುಂಡು. ರಡ್ದನೇ ಸುತ್ತುದ ಪೂಜೆ ಆಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಇನಕೆ ದೀತಿನ ಮಿತ್ತುದ ತಾರಾಯಿ ದೆತ್ತುದು ದರ್ತುದು ಕುಡ ಅವೆನ್ ಅವೆತ್ತ ಮಿತ್ತ್ ದೀದ್ ಪೂಟು ಐತ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಈತಾವನಗ ಸುರುಟೆ ಮಲ್ತುದು ದೀತಿನ ಪೊದ್ದೊಲ್ದ ಗಜ್ಜೆಯಿ, ದೋಸೆ ಬೆರ್ಮೆರೆಗ್ , ಬೈದ್ಯೆರ್ಲೆಗ್ ಬೊಕ್ಕ ಬೇತೆ ದೈವೊಲೆ ಎದ್ರು ಬಾರೆದ ಕೊಡಿ ಇಡೆಟ್ಟ್ ದೀದುಪ್ಪುವೆರ್. ಈತ್ ಪೊರ್ತು ಚವುತಿನ ಹೋಮಗ್ ತಯಾರಾಪುಂಡು. ದತ್ತ ಮರ್ಗಿಲುಡ್ ‘ಸುತ್ಯೆ’ ಕೊಡಿಬಾರೆ ಇರೆಟ್ಟ್ ಬೊಲಂತೆ ಅರಿ ಪಾಡುದು ತಿರಿಟ್ ಮಲ್ದಿನ ಚಂದ್ರಿಕೆದ ಮಿತ್ತ್ ಮುಗಡೆ ದೆದಿನ ತಾರಾಯಿ ದೀದ್ ಅವೆನ್ ಪಿಂಗಾರ ಬೊಕ್ಕ ಬೇತೆ ಪೂ ದೀದ್ ಐತ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಹೋಮದ ಕ್ರಮೊಕುಲು ನಡತುದ್ ಸುದ್ದ ಆದ್ ಮಡ್ಯೆಲೆರ್ ಕೊಡಿ ಕಟ್ಟುವೆರ್. ಮಹಾಮಂಗಳಾರತಿ ಆಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಗರೋಡಿ ಪೂಜಾರಿ ಗ್ರಾಮೊನು, ಚಾಕ್ರಿದ ಸಂಸಾರೊನು ಕೂಡಾವೊಂದು ಬೆರ್ಮೆರೆ ಎದುರುಡು ಮಲ್ತಿನ ಕಜ್ಜೊಡು ತಪ್ಪು ಒಪ್ಪುಲೆನ್ ಮನ್ನಿಸಾರೆ ಬಿನ್ನಯ ಮಲ್ತೊಂದು, ಮಾತೆರೆಗ್ಲಾ ಎಡ್ಡೆಪ್ಪುನು ಬಯಕೊಂದು ಪ್ರಾರ್ತನೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಅಯಿಟುಡ್ದು ಬೊಕ್ಕ ಊರುದಕುಲೆಗ್, ಸೇರ್ದಿ ಭಕ್ತೆರೆಗ್ ಪ್ರಸಾದ ಪಟ್ಟುವೆರ್. ಪೊದ್ದೊಲು, ಅಡ್ಡೆ ಬೊಕ್ಕ ಒಂಜೊಂಜಿ ಕೋಲು ಕರುಂಬು ಬತ್ತಿನಕುಲೆಗ್ ವಿತರಣೆ ಆಪುಂಡು. ಈತ್ ಪೂರಾ ಆಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಗರಡಿ ಪಸಂತ್ರೊನು ಸುದ್ದ ಮಲ್ಪುವೆರ್.

ಕರ್ಂಬುದ ತುಂಡುಲೆನ್ ಒಂಜೆಕೊಂಜಿ ಗೂರುದು ಅವೆನ್ ಪೂಟು ಐತ ಮಲ್ತುದು ಪೊದ್ದೊಲು, ದೋಸೆ, ಬಜಿಲ್, ಬೆಲ್ಲ, ಗಜ್ಜೇಯಿಡ್ ಸಮರ್ಪಣೆ ಮಲ್ತೊಂದು, ಪೂಜೆ ಮಲ್ಪುನ ತುಲುವೆರೆನ ಬಾಮಕೂಮಾರಗು ಪಾಪೆದ ಕಲ್ಪನೆ ಇಜ್ಜಿ. ಮುಲ್ಪ ಕರ್ಂಬು ಪುರಾಕುಲೆಗ್ಲಾ ಸಬಿ ಕೊರ್ಪಿ ಬುಲೆ. ಆನೆಮೊನೆದ ಗಣಪತಿಗ್ ಕರ್ಂಬು ಮಿತ್ತ್ ದಿಂಜ ಅಂಗಲಪ್ಪು. ಕರ್ಂಬುಡೇ ಗಣಪತಿನ್ ತೂಪಿನ ತುಲುವೆರೆಡ್ ಸಮಾಜೊದ ಸಾಮರಸ್ಯ, ಗ್ರಾಮೊದ ಸಹಬಾಳ್ವೆಡ್ ಗರೋಡಿದ ಪಾತ್ರೊಲಾ ಮಸ್ತು ಉಂಡು.

ಬರವು: ಮಹೇಶ್ ಬೋಳೂರ್
ಖಜಾಂಚಿ, ಶ್ರೀ ಬ್ರಹ್ಮ ಬೈದರ್ಕಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಅಧ್ಯಯನ ಕೇಂದ್ರ, ಆದಿ ಉಡುಪಿ